W pierwszej połowie XIX wieku zwaliska Zamku Tarnowskiego odwiedzali romantyczni wędrowcy w poszukiwaniu śladów wielkości naszej Ojczyzny. Byli tam m.in. Kazimierz Brodziński, Żegota Pauli oraz Wincenty Pol. Krótki był, niespełna 6 - letni okres pomiędzy ostatnią metodyczną niwelacją jego murów - podczas sypania w r. 1848 kopca ku czci ofiar rabacji galicyjskiej - a pierwszą poważniejszą próbą opisania go na podstawie źródeł historycznych, podjętą przez Józefa Łepkowskiego w 1854 roku. W listopadzie roku 1938 ks. Roman Sanguszko przekazał władzom miasta Tarnowa zamczysko wraz z otaczającym je terenem w celu założenia tam parku miejskiego im. Niepodległości. W związku z tym rozpoczęto na wzgórzu zamkowym pierwsze badania archeologiczne kierowane przez doc. dr Gabriela Leńczyka z Muzeum Archeologicznego w Krakowie oraz inż Witolda Giżberta - Studnickiego, architekta miejskiego m. Tarnowa. Przed wybuchem wojno zdążono usunąć darń i wierzchnie warstwy gruzowiska. Odsłonięto przy tym krawędzie murów i koronę jednej z wież. Po wojnie, w latach 1963 - 1969 z inicjatywy Towarzystwa Opieki nad Zabytkami m. Tarnowa z prof. Józefem Dutkiewiczem na czele, i za zgodą wojewódzkiego konserwatora zabytków dr. Hanny Pieńkowskiej podjęto zakrojone na szeroką skalę prace w celu odsłonięcia przebiegu murów Zamku Wysokiego. Wykopaliska prowadzono przy współudziale Polskiego Towarzystwa Archeologicznego.

Badaniami kierował doc. dr Andrzej Żaki z Karpackiej Ekspedycji Archeologicznej krakowskiego Oddziału PAN, a prace w terenie prowadziła mgr Marta Nowosad - Gryl. W trakcie wykopalisk odsłonięto fundamenty zamku wysokiego i część fortyfikacji znajdujących się poniżej wzgórza. Niestety z przyczyn pozanaukowych nie doszło do zakończenia badań i urzeczywistnienia w pełni bogatych planów zagospodarowania ruin. Dziesięć lat później podjęto próbę dokończenia badań, których podjęła się Pracownia Archeologiczno - Konserwatorska krakowskiego Oddziału PP Pracownie Konserwacji Zabytków. Badania prowadzili: mgr Eligiusz Dworaczyński, mgr Jerzy Okoński i mgr Andrzej Cetera. W ramach programu zrealizowano przede wszystkim plan wykopalisk na zachodniej części wzgórza zamkowego (1979 - 1986). Należy zwrócić uwagę, że z rozmaitych względów żaden z trzech programów badawczych Zamku Tarnowskiego nie został zrealizowany do końca. Pozostałości zamku zostały wyeksponowane w charakterze "trwałej" ruiny. Słowo trwałej zostało celowo wzięte w cudzysłów, ponieważ każdego roku pod wpływem czynników atmosferycznych, a przede wszystkim dzięki wysiłkom wandali, ubywa spora część substancji tego cennego zabytku. Dawna siedziba rodowa Tarnowskich czeka wciąż na spolegliwego opiekuna i zarazem inwestora z pomysłem na jego zagospodarowanie. Wzgórze zamkowe słynie także z pięknego widoku na miasto.